پیشگیری و جلوگیری از دیسک کمر

راهکاری جلوگیری از بروز دیسک کمر یک جراح مغز و اعصاب گفت: ورزش منظم مانند ورزش‌های صبحگاهی، پیاده‌روی و شنا در جلوگیری از بروز دیسک کمر مناسب است؛ چرا که این ورزش‌ها به تقویت عضلات کمر و پشت کمک می‌کند. ایسنا: دکتر تورج یزدی با بیان این که 80 درصد افراد در زندگی خود دچار کمر درد می‌شوند، اظهار کرد: در هر لحظه از زمان حدود 20 درصد افراد کمر درد دارند که مبین شیوع این عارضه بسیار بالا است.

وی با اشاره به این که شایع‌ترین علت قابل تشخیص کمر درد دیسک کمر است، گفت:‌ کمردرد شایع‌ترین شکایات بیمارانی است که در امریکا به پزشک مراجعه می‌کنند و به عبارتی ششمین عامل روز تخت بیمارستانی کمر درد محسوب می‌شود.

وی کمر درد را گران‌ترین بیماری افراد بالغ عنوان کرد و افزود: این بیماری زیان اقتصادی بسیاری اعم از دست دادن ساعات کاری و غیره را برای فرد به ارمغان می‌آورد.

دکتر یزدی با بیان اینکه علت‌های متفاوتی برای کمر درد وجود دارد، خاطرنشان کرد: این علل ممکن است خارج از ستون فقرات و حتی علت‌هایی باشد که منشا ستون فقرات و شامل صدمات استخوانی و تومورها باشند.

وی تصریح کرد: ستون فقرات از یک سری مهره‌ها تشکیل شده است که از نظر آناتومیک شامل 3 قسمت مهره‌های گردنی (7 مهره)، مهره‌های پشت (12 مهره) و 5 مهره کمر می‌باشد.

عضو هیات علمی‌دانشگاه علوم پزشکی یزد یادآور شد: ‌از آنجا که مهره‌های گردن و کمر بیشترین حرکت را دارند بنابراین به صورت خود به خودی گردن و کمر عمده‌ترین دیسک‌ها را تشکیل می‌دهند و در 2 مهره پایین کمر و 3 مهره گردن که بیشترین حرکت را دارند صدمه بیشتری به آنها وارد می‌شود.

وی متذکر شد: یک دیسک دارای یک قسمت بیرونی شامل الیاف فیبروز و یک هسته ژلاتینی مرکزی است که این هسته ژلاتینی خاصیت خون رسانی در بالغین را ندارد و با افزایش سن، آب داخل آن کم می‌شود و در نتیجه در MRI رنگ دیسک را سیاه‌تر نشان می‌دهد. این عارضه کاملا طبیعی بوده و در اثر افزایش سن به این شکل در آمده است که هیچ جای نگرانی نیست؛ چرا که بعضا برخی براین باورند که این رنگ سیاه دیسک خطرناک بوده و باید سریعا عمل جراحی بر روی آن صورت گیرد.

دکتر یزدی ضمن اشاره به وظیفه دیسک گفت: دیسک بصورت بالشتک بین دو مهره عمل می‌کند و ضربات وارده را با حالتی بالشتکی که دارد بین ستون فقرات پخش می‌کند بنابراین هر چه درتعادل دیسک اختلال بوجود آید و به قسمت ژلاتینی فشار وارد شود باعث می‌شود الیاف نتوانند هسته ژلاتینی را در خود نگه دارند و در نتیجه دیسک به سمت بیرون برجسته می‌شود. در نهایت بیماران بطور طبیعی با علامت دردهای تیر کشنده از ناحیه کمر به سمت لگن، پا و اندام تحتانی به پزشک مراجعه می‌کنند. این درد از نظر پزشکی درد مکانیکال بوده که در زمان خوابیدن، راه رفتن و ایستادن بروز می‌کند.

وی گفت: فشاری که هنگام نشستن به کمر وارد می‌شود برابر فشاری است که هنگام ایستادن به مهره‌های کمر وارد می‌شود.

دکتر یزدی یادآور شد: از آنجا که درد دیسک کمر درد مطلقی نیست بنابراین در اکثر موارد در بیماران اختلال حس در پا ایجاد می‌شود و بیماران از سوزن سوزن، گزگز، مور مور و سرمای غیرعادی در پا شکایت دارند.

وی اضافه کرد:‌ این بیماران به لحاظ کاهش قدرت پا و اختلال حس پا نمی‌توانند در قسمت مچ پا به سمت بالا حرکت کرده لذا توصیه می‌شود به محض مشاهده اختلال در قدرت پا به پزشک مراجعه نمایند؛ چرا که این علامت خطرناکی است و باید کمتر از 24 ساعت عمل جراحی صورت گیرد که درغیر این صورت بیمار بهبود نمی‌یابد.

وی استراحت را اولین گام در درمان دیسک کمر عنوان کرد و افزود: این بیماران باید چند روز به صورت مطلق همراه با مصرف دارواستراحت کنند.

وی توصیه کرد: بعضا بیماران به منظور درمان از مصرف داروهای مسکن و ضد التهاب اجتناب می‌کنند در حالی که باید جهت کاهش دردهای عصبی و بهبودی سریع‌تر و کامل‌تر از این داروها استفاده شود.

این متخصص بهبود نیافتن دیسک با استراحت، شروع شدن کمر درد بلافاصله با آغاز فعالیت روزانه پس از استراحت،‌ اختلال در حرکت پا و قدرت عضلانی اندام تحتانی را از موارد نیازمند عمل جراحی عنوان کرد.

وی یادآور شد:‌ بعضا گاهی دیسک‌ها به جای بیرون زدگی جانبی به سمت مرکز زده شده و سبب فشار به نخاع می‌شود که می‌تواند بدترین عوارض را که باعث عدم کنترل ادرار و مدفوع می‌شود را در پی داشته باشد در نتیجه این عارضه اورژانسی بوده و باید سریعا تحت عمل جراحی صورت گیرد.

وی MRI را بهترین وسیله تشخیص دیسک عنوان کرد و گفت: از آنجا که MRI برای بیماران پرهزینه است بنابراین کمتر برای بیماران تجویز می‌شود.

وی درباره جایگزینی دیسک پس از خارج کردن آن اظهار کرد: در دیسک‌های گردن سابقا قسمتی از استخوان لگن قرار داده می‌شد اما در حال حاضر مواد مصنوعی جایگزین دیسک می‌شود. از سوی دیگر، در دیسک کمر بطور معمول این کار انجام نمی‌شود چرا که تمام دیسک کمر تخلیه نمی‌شود و مهمتر آن که تخلیه تمام دیسک لازم نیست.

وی استعمال سیگار و برخی مشاغل را از عوامل تاثیر گذار در بروز دیسک دانست و توصیه کرد: ورزش مرتب و منظم مانند ورزش‌های صبحگاهی، پیاده روی و شنا در جلوگیری از بروز دیسک کمر مناسب است؛ چرا که این ورزشها به تقویت عضلات کمر و پشت کمک می‌کند.

وی استفاده از صندلی مناسب در محیط کار و استفاده صحیح هنگام بلند کردن اجسام سنگین را از توصیه‌های بهداشتی به منظور کاهش بروز دیسک کمر برشمرد.

این جراح مغز و اعصاب در پایان با بیان این که دیسک‌ بیشتر در دهه چهل زندگی بروز می‌کند، گفت: ‌مردان به لحاظ فشارهای بدنی بیشتر در معرض خطر دیسک کمر قرار دارند، بنابراین باید توصیه‌های بهداشتی را مد نظر قرار دهند.

داروهای ضد افسردگی چه نوع داروهایی هستند؟ داروهای ضد افسردگی ، گروهی از داروها هستند که برای درمان بیماران افسرده مورد استفاده قرار می گیرند به طوری که وضعیت روحی بیشتر بیماران افسرده با استفاده از این داروها بسیار بهتر شده است.

عملکرد داروهای ضد افسردگی به چه صورت است؟ این گروه از داروها برخی ازمواد شیمیایی را در مغز کاهش می دهند. این مواد شیمیایی تحت عنوان نرو ترانسمیترneuro transmitters خوانده می شود. برای عملکرد طبیعی ، مغز به این نرو ترانسمیترها نیاز دارد. داروهای ضد افسردگی با قرار دادن این نرو ترانسمیترها ( مواد شیمیایی طبیعی ) در دسترس مغز، به بیماران افسرده کمک زیادی می کنند. آیا داروهای ضد افسردگی عوارضی جانبی نیز دارند؟ همانند سایر داروها، داروهای ضد افسردگی ممکن است عوارضی جانبی را در فرد مصرف کننده ایجاد کنند. البته کلیه افراد مصرف کننده به این عوارض جانبی مبتلا نمی شوند. هر نوع عارضه جانبی که فرد ، به آن مبتلا می شود بستگی به داروی انتخابی پزشک برای فرد افسرده دارد. چند نوع داروی ضد افسردگی وجود دارد؟ امروزه انواع مختلفی از داروهای ضد افسردگی ساخته شده است، معمولی ترین گروه های دارویی عبارت اند از: 1- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای

2- داروهایی که به طور انتخابی مهار کننده های سرتونینی را تحریک می کنند یا SSRIS

3- مهار کننده های مونوآمینواکسید ازMAOIS

4- سایر گروه های دارویی.

داروهای سه حلقه ای جهت درمان طولانی مدت افسردگی مورد استفاده قرار می گیرد. از داروهای این گروه می توان به داروی آمی تریپتیلینAmitriptyline ( با نام تجاری الاویلElavil ) ؛ دیسیپرامین Desipramine ( با نام تجاری نووپرآمینNovopramine) ؛ ایمی پرامینImipramine ( با نام تجاری جانیمین ، توفرانیلJanimine / Tofranil) و نورتریپتیلینNortriptyline ( با نام تجاری پاملور،Pamelor ) اشاره کرد.

معمولترین عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی عبارت اند از : خشکی دهان ، تاری دید ، یبوست ، مشکلاتی در ادرار کردن، آب سیاه چشم، اغتشاش فکری و خستگی. این گروه از داروها علاوه بر عوارض قلبی می توانند بر رویف شارخون و تعداد ضربان های قلب اثر بگذارند. گروه جدیدی از داروهای ضد افسردگی ، داروهایی همانند: فلوکستینFluoxetine ( نام تجاری:Prozac )، پاروکستین Paroxetine ( با نام تجاری : Pxil) و سرترالین Sertraline( با نام تجاری:Zolof ) هستند.

کلیه این داروها ( منظور گروه جدید داروها) تحت عنوان گروهSSRIS نامیده می شوند. عوارض جانبی داروهای این گروه از داروهای سه حلقه ای کمتراست. تعدادی از عوارض جانبی که به وسیله داروهای گروهSSRIS ایجاد می شوند عبارت اند از:

کاهش اشتها، تهوع، عصبانیت ، بی خوابی ، سردرد و مشکلاتی در رفتار جنسی. افرادی که داروی فلوکستین (Fluxetine ) را مصرف می کنند، ممکن است علاوه بر عوارض فوق ، احساس ناتوانی و خستگی شدید ، به طوری که قدرت برخاستن از جا را نداشته باشند، ذکر کنند.

بیمارانی که داروی پاروکستین (Paroxetine ) برایشان تجویز شده ممکن است از عوارضی مثل خشکی دهان و احساس خستگی شکایت داشته باشند و بیماران مصرف کننده سرترالین (Sertraline) نیز علاوه بر عوارض جانبی عمومی وابسته به داروهای گروهSSRIS ممکن است از اسهال شاکی باشند.

از گروه دارویی شماره 4 و یا گروه سایر داروهای ضد افسردگی، می توان به داروهای زیراشاره کرد: 1- داروی ونلافاکسینVenlafaxine ( با نام تجاری: Effexor ) که عوارض جانبی زیر را دربیماران مصرف کننده این دارو ایجاد می کند.این عوارض عبارت اند از:تهوع ، کاهش اشتها ، هیجان و اضطراب، سردرد، بی خوابی و خستگی. سایر عوارض جانبی که به نسبت عوارض فوق کمتر معمول هستند، عبارت اند از: خشکی دهان، یبوست ، کاهش وزن ، مشکلاتی در رفتار جنسی ، افزایش فشارخون ، افزایش ضربان قلب و افزایش میزان کلسترول خون.

2 – داروی نفازودونNefazodone) به نام تجاری : Serzone ) و عوارض جانبی : سردرد ، تاری دید ، گیجی ، تهوع ، یبوست ، خشکی دهان و خستگی .

آیا داروهای ضد افسردگی با سایر داروها، تداخل دارویی ایجاد می کنند؟ مصرف داروهای ضد افسردگی، توأم با سایر داروها، می تواند تداخل دارویی ایجاد کند. بنابراین هنگام مراجعه به روان پزشک حتماً باید او را از داروهای مصرفی خود مطلع سازید. از بین گروه داروهای ضد افسردگی ، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای با اکثر داروهای مصرفی تداخل دارویی ایجاد می کند. داروهای ضد افسردگی گروهSSRIS می تواند اثر برخی از داروهای مصرفی را شدت بیشتری بخشد. اگر این گروه از داروها همراه باداروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، ضد هیجان و درمان مشکلات بی خوابی مثل دیازپام مصرف شود، اثر داروهای فوق را شدت می بخشد.

سایر داروهایی که با داروهای گروهSSRIS تداخل دارویی دارند: داروهای تنظیم کننده ضربان قلب ، و دارویهالوپریدول است.

داروی ونلا فاکسین با داروهای فلوکستین ، پاروکستین و سرترالین تداخل دارویی دارد. این دارو همچنین با داروی کوئینیدین(Quinidine) دارویی که جهت درمان بی نظمی های ضربان قلب تجویز می شود، تداخل دارویی ایجاد می کند.

ونلافاکسین نیز با داروی تیوریدازین(Thioridazine) تداخل دارویی ایجاد می کند. این دارو میزان جذب ونلافاکسین (Venlafaxine) را در بدن افزایش می دهد. مصرف داروی نفازودون(Nefazodone) توأم با داروهای تریازولام (Triazolam ) و آلپرازولام ( ( Alprazolamمیزان جذب هر دو داروی فوق را در بدن افزایش می دهد. داروی نفازودون با داروی ترفنادین (Terfenadine ) که هر دوی داروها جهت درمان مشکلات حساسیتی تجویز می شوند، تداخل دارویی ایجاد می کند ؛ مصرف توأم ِ این داروها باعث بی نظمی ضربان های قلب می شود.

نکته مهم : مصرف هر نوع داروی ضد افسردگی همراه با داروهای ضد افسردگی گروهMAOIS ممکن است کشنده باشد. داروهای ضد افسردگی گروهMAOIS شامل داروهای زیر است: 1- فنلزین (Phenelezine )

2- ترانیل سیپرومین (Tranyl Cypromine )

بنابراین هرگاه پزشک معالج خواست، داروی ضد افسردگی جدیدی را برای شما تجویز کند، باید قبل از شروع داروی جدید، مصرف داروی ضد افسردگی گروهMAOIS را برای مدتی قطع کنید، زیرا با این کار وقت کافی برای تصفیه کامل خون از داروی فوق وجود دارد.